Pyzdry. Małe wielkie miasto

Wielkopolskie Pyzdry były w planach od dawna

‍

‍

W głowie miałam piękną pogodę i niespieszny spacer bulwarem nad Wartą.

Cóż, przyroda swoje (było zimno i wietrznie ), a my i tak swoje.

‍

Wyjątkowe miasto niedaleko mojego rodzinnego Gostynia

‍

‍

Pyzdry są oddalone raptem godzinę jazdy samochodem od mojego Gostynia. Więc jest to idealny wariant na wycieczkę niedaleko domu.

Chodź, zabiorę Cię dziś do pewnego małego miasteczka, które dawniej wcale małe nie było.

A do tego jest to miasteczko wyjątkowe. Dawniej chętnie odwiedzane przez wielu królów Polski.

Myślę, że uczciwie będzie jeżeli już na wstępie powiem Ci, że szczerze to za wiele się po tym miejscu nie spodziewałam. Ot mural, kościół ognisko...

A niespodziewanie spotkał mnie jeden z ciekawszych wielkopolskich dni.

A co dokładnie czyni to miasto tak wyjątkowym? Pokażę Ci.

Nasza przygoda rozpoczyna się na parkingu pod halą sportową (i to tutaj zostawiliśmy samochód na cały nasz pobyt).

‍

‍

‍

‍

Nie zdążyłam jeszcze wyjść z auta, a już zachwycił mnie najpiękniejszy mural jaki widziałam. Jest piękny, kolorowy, szczegółowy. Cudo

I chociaż jest fantastyczny to jednak trudno było mi uwierzyć, że przedstawia historię miasta. Ale podchodząc do tablicy z legendą i faktycznie odnajduję na muralu ważne dzieje miasta.

Mural zajmuje powierzchnię aż 330 m2.Powstał w 2016 roku, a jego twórcą jest ten sam artysta, który namalował słynny mural na Śródce w Poznaniu - Radosław Barek.

Głównym elementem muralu jest zamek i to wokół niego namalowane są różne historie.

Widzimy np. jak mieszkańcy Pyzdr pomagali ukryć się i uciec Kazimierzowi Wielkiemu podczas napaści Krzyżaków w 1331 roku.

Widzę zabudowania Pyzdr z czasów ich świetności - kościoły, synagogę, ratusz, domy podcieniowe. Bez trudu odnajduję także pierwsze odpalenie armaty na ziemiach polskich w 1383 roku.

Jest też okrutne wydarzenie jakim było  spalenie na stosie 4 mieszkanek Pyzdr w 1699 roku,  posądzonych o bycie czarownicami.  

Oraz powstańców styczniowych z Pyzdr.

Jestem zakochana w tym nietuzinkowym podejściu do historii.

‍

Bulwar nad Wartą to doskonały "przewodnik" aby dojść do najważniejszych atrakcji tego miasta

‍

‍

Idąc nadwarciańskim bulwarem rozglądam się uważnie aby wypatrzeć to co zostało z jednego z największych ceglanych zamków w Polsce (miał około 3 tysięcy metrów kwadratowych). Dawniej. Bo dziś to raptem kilka cegieł, które można by bez trudu przeoczyć jeżeli nie wiadomo czego szukasz.

‍

‍

‍

‍

Zamek został wybudowany w XIV wieku z polecenia Kazimierza Wielkiego (po napadzie Krzyżaków).

Pisałam wcześniej, że Pyzdry to miasto często odwiedzane przez władców Polski i tak też było.

Na zamku bardzo często gościł właśnie Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło oraz Kazimierz Jagiellończyk.

W połowie XVIII wieku zamek całkowicie rozebrali Prusacy, a na miejscu zamku i zamkowych budynków powstawały budynki użytkowe- młyn, spichlerz itp.

‍

Co krok to spotykają nas kolejne atrakcje

‍

‍

‍

‍

To miasto zaskakuje mnie na każdym kroku. Idąc w kierunku jednej atrakcji odkryliśmy kolejną jaką są uroczo domki. Pięknie wyremontowane i odmalowane. Nawiązują one tematyką do tego, czym kiedyś były, np  łaźnią.

Jednak wystarczy, że się odwróciłam i zderzyłam się z czarną kartą historii Polski.

Budynek, na który patrzę był dawniej magazynem paliw płynnych elektrowni motorowej. Wybudowany przez okupanta niemieckiego w czasie II Wojny Światowej. Ogarnia mnie smutek gdy dostrzegam co zostało użyte do jego budowy – macewy. Niemcy zniszczyli żydowski cmentarz, a kamienie nagrobne posłużyły jako budulec.

‍

‍

‍

Przed wojną Pyzdry zamieszkiwało około 500 Żydów.

‍

Ale Pyzdry to także przepiękne mozaikowe schody i...

‍

‍

‍

‍

Przed nami 52 stopnie. Ale jakież to stopnie!

Schody mozaikowe ułożone z małych kawałków kolorowych szkiełek. Coś absolutnie pięknego.

Bez trudu dostrzegam, że obraz układa się w wielką rybę w wodzie.

‍

‍

‍

‍

Dzieci mają frajdę dostrzegając inne stworzenia, które w tej wodzie "żyją". Kraby, żaba, rybki...

‍

... muzea i kościół

‍

‍

Idąc po tym małym dziele sztuki nie czujemy zimna. No dobrze, przynajmniej ja go nie czuję.

Taka jestem rozemocjonowana. Przede mną wielkopolski unikat – Kościół Ścięcia Głowy Świętego Jana Chrzciciela, Który wraz z dawnym klasztorem jest jednym z trzech zachowanych średniowiecznych pofranciszkańskich obiektów w Wielkopolsce.

‍

‍

‍

‍

Piękny, żółty budynek i... zamknięte drzwi

‍

‍

Zgrzytam ze złości zębami. No serio?

Skąd moja złość? Wychodzę z założenia, że kościół jest dla ludzi i dlatego powinien być zawsze otwarty, aby ci szukający duchowej pomocy mogli ją otrzymać.

‍

Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej

‍

‍

No nic, cofamy się troszkę aby wejść do Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej. Już sam budynek jest nie lada gratką bo dawniej był to właśnie klasztor franciszkanów.

Klasztor został ufundowany przez Bolesława Pobożnego i położony jest na nadwarciańskiej skarpie, skąd stojąc  przy murze możemy obejrzeć Wartę i jej rozlewisko. Widok robi wrażenie.

Muzeum powstało w 1957 roku, a w obecnej siedzibie mieści się od 1985 roku.

‍

‍

‍

‍

Wchodzimy do obiektu i już po chwili wita nas pan, który "robi" nam dzień. Mamy zaszczyt poznać samego dyrektora muzeum, pana Michała Czerniaka, który sprawił, że był to naprawdę pasjonujący dzień przepełniony moimi częstymi westchnieniami "wow". Tak sobie myślę, że gdyby wszyscy muzealnicy byli tak zaangażowani jak pan Michał... Niesamowity człowiek.

Daje nam on czas abyśmy na własną rękę zapoznali się ze zbiorami muzeum.

‍

‍

‍

‍

Muzeum chociaż małe ma się ma się czym pochwalić

• kości prehistorycznych zwierząt np. mamuta czy nosorożca włochatego (znalezionych na żwirowni we wsi Spławie). Dla młodych te kości to największa gratka, chociaż za każdym razem mam wrażenie, że sceptycznie podchodzą do fakty, że tak wielkie zwierzęta kiedyś naprawdę żyły.
• kawałki ceramiki archeologicznej, wyroby krzemienne, srebrne monety z XI i XV wieku.
• powstańcza sosna - fragment drzewa, przestrzelonego przez kulę armatnią, które rosło w miejscu bitwy z 1863 roku.
• przedmioty dotyczące Żydów (w każdym muzeum chętnie je oglądam bo te piękne przedmioty są nie dość, że urodziwe to jeszcze tak inne niż to do czego przywykłam - jeżeli rozumiesz o czym mówię.
• militaria z okresu powstania styczniowego ( to tu Kuba spędza najwięcej czasu).
• królewskie pergaminowe dokumenty (np. przywilej od króla Zygmunta III Wazy z 1595 roku dla kupców i kramarzy z Pyzdr),
• replika armaty - to właśnie w Pyzdrach, w 1383 roku, po raz pierwszy w Polsce użyto armaty, próbując zaatakować zamek (na Rynku stoi także rzeźba przedstawiające to wydarzenie).
• ...i wiele innych cennych znalezisk z tych terenów.

‍

‍

Gdy spotyka Cię coś co zaskakuje

‍

‍

Po chwili spotyka nas coś na co NIE liczyłam – pan Michał prowadzi nas przez klasztorne krużganki. Uwielbiam takie miejsca. Przepełnione historią, jakąś specyficzną aurą ciszy, spokoju i magicznie wyglądającymi drobinkami kurzu wirującymi w powietrzu.

‍

‍

‍

‍

Jak zaczarowana słucham o malowidłach będących częścią wystawy poświęconej Franciszkanom. Tak więc mamy  piękne religijne malowidła z XVIII wieku namalowanych przez Adama Swacha przedstawiające 18 scen z życia św. Franciszka oraz średniowieczne freski (z XIV-XVI wieku) przedstawiające świętego. Hieronima, Michała Archanioła i Klarę oraz św. Rocha z aniołem.

‍

‍

Gdy teraźniejszość spotyka się z przeszłością

‍

‍

‍

‍

‍

Z kolei dzieci z niedowierzaniem patrzą gdy pan Michał pokazuje im koło, na którym robi się ręcznie świece. Jestem wdzięczna, że tłumaczy im w jaki sposób dawniej się to odbywało, dodając jednocześnie, że na stworzenie jednej potrzeba było około trzech godzin pracy. Młodzi patrzą na mnie z pytaniem w oczach. Aż parskam śmiechem. Ach to beztroskie pokolenie, które wszystko ma na wyciągnięcie ręki.

Panie Michale dziękuję za tą małą lekcję historii (i życia) dla nich.

‍

Gdy Pyzdry zaskakują na każdym kroku

‍

‍

Kolejne miejsce? Co prawda jeszcze nie wiem gdzie prowadzi nas pan Michał, ale moje nozdrza atakuje TEN zapach. Z lubością przymykam oczy, wypełniam płuca powietrze przesiąkniętym zapachem kurzu, drewna, kadzidła i minionych lat. Pozwalam aby ogarnął mnie spokój jaki czuję chyba tylko w kościołach.

‍

‍

‍

‍

Czyli jednak udało mi się wejść tam gdzie wcześniej spotkałam zamkniętą klamkę

‍

Stoję właśnie w Kościele Ścięcia głowy Jana Chrzciciela i z zadartą głową podziwiam to co lubię w kościołach najbardziej, czyli sklepienia. W myślach dziękuję losowi, że dane mi było zobaczyć piękno tej świątyni.

Kościół ma czternastowieczny gotycki charakter, mimo widocznych elementów barokowych (np. ołtarz).Pierwsze wzmianki historyczne o kościele pojawiają się w 1277. Został zniszczony w 1331 (podobnie jak klasztor franciszkanów) przez wojska zakonu krzyżackiego.  Istniejące do dziś już murowane budynki kościoła i klasztoru powstały około 1339 z inicjatywy króla Kazimierza III Wielkiego.W 1864 władze rosyjskie dokonały kasaty klasztoru.

Zachwycona i ukojona opuszczam klasztorne mury.

‍

Myślisz, że to koniec naszej przygody? Cóż, jeszcze nie

‍

Przed nami dom podcieniowy wybudowany w 1768 roku. Najpierw schodzimy do piwnicy gdzie mieści się ekspozycja dotycząca Szlaku Piastowskiego.

‍

‍

‍

‍

Czeka nas tutaj krótka projekcja dotycząca historii miasta. Filmik stworzono w taki sposób, że nawet nasze dzieci siedzą i uważnie słuchają (nie myśl że zachowują się w ten sposób wszędzie i codziennie).

I to tu cała nasza szóstka poznaje legendę o tym skąd pochodzi nazwa "Pyzdry"

‍

Historia i garść informacji o mieście Pyzdry

‍

• Według legendy pochodzi od słów "Pij zdrów", które miał wypowiedzieć Bolesław Pobożny do swojego brata Przemysła I, gdy przystanęli przy źródełku w Pyzdrach (istnieje do dzisiaj na ul. Wrocławskiej i można się z niego napić, jednak nam przy okazji tej wizyty nie było to dane).

I to tu pokrótce poznajemy dzieje miasta:

• Najstarsza wzmianka o Pyzdrach pochodzi z 1234 roku.
• W czasach średniowiecza była to jedna z największych miejscowości w Wielkopolsce (w co dziś aż trudno uwierzyć ).
• W 1293 roku Przemysł II pozwolił Pyzdrom bić własną monetę
• Gościem w Pyzdrach był również inny król - Kazimierz Wielki. Jego wizyta spowodowała napaść Krzyżaków na Pyzdry w 1331 roku i spalenie całego miasta. Kazimierz Wielki w podziękowaniu za pomoc w ukryciu się, odbudował Pyzdry, w tym również i zamek.

‍

Górne piętro domu to zbieranina  przedmiotów pochodzących z Pyzdr. I o ile ja oglądam je raczej z sentymentem, o tyle młodzi z fascynacją oglądają startą maszynę do pisania czy wózek. Patrząc na ich miny podejrzewam, że te przedmioty czasowo lokują mniej więcej tam gdzie kości prehistorycznych zwierząt.

Żartuję oczywiście, chociaż nie do końca.

Rozbawia mnie wisząca na ścianie tablica informująca o "usługach"... oglądacza zwłok.

‍

‍

‍

‍

‍

I dopiero tutaj pełna wdzięczności żegnam naszego pana przewodnika.

‍

Korzystamy z tej wycieczki maksymalnie

‍

‍

Ale nie dla nas to nadal nie koniec tej wycieczki.

Podjeżdżamy autem pod wiatrak holenderski.

‍

‍

‍

‍

Pomimo swojej urody wyjątkowym czyni go fakt, że nadal działa! A także że jest to jeden z najlepiej zachowanych wiatraków tego typu w Polsce.

Gdy ja go podziwiam to  dzieci grasują w pobliżu dawnych sprzętów rolniczych. Ja je jeszcze pamiętam, ale dla tych młodych ludzi to iście muzealne eksponaty – zagadki.

‍

Jak korzystać to tyle ile się da

‍

‍

I tak, teraz mogłabym powiedzieć, że to koniec tego wyjazdu, ale... Ale jeszcze nie.

Udajemy się nad Wartę. A konkretnie na miejsce, które wyznaczono do rozpalenia ogniska.

‍

‍

‍

‍

Jest zimno, wietrznie... Ale już po chwili ogrzewają nas wesoło trzaskające płomienie. Ja, Marianna i Ania grzejemy wyciągnięte stópki. Kuba zajmuje się kiełbaskami. A maluchy gonią się w koło nas.

Odcinam się na chwilę od tego i myślę sobie, że tak właśnie wygląda szczęście. To właśnie te krótkie chwile, które zdają się być tak zwyczajne, że człowiek nawet nie przykłada do nich wagi. Nie zdając sobie sprawy jak takie chwile szybko mijają.

Ale ja widzę, że  jest to chwila idealna, ale za chwilę przeminie i jedyne co to mogę zrobić to cieszyć się nią właśnie gdy trwa i zapamiętać na zawsze.

Z żalem pakujemy się do auta. Omiatam ostatnim spojrzeniem miasteczko , które dla mnie stało się fenomenem Wielkopolski. Przykładem jak "z niczego" można zrobić atrakcję turystyczną gdzie my, turyści z chęcią spędzamy cały dzień.

Zachwycające królewskie Pyzdry.

Małe wielkie miasteczko.

Do zobaczenia.

Gmina i Miasto Pyzdry

‍